Voormalig Hoofdzendergebouw “A” te Radio Kootwijk
Het had niet veel gescheeld of Radio Kootwijk was na sluiting door de Nederlandse eigenaar KPN een Engelse popzender geworden, met 4 Eiffeltoren-hoge (320m) zendmasten en 10 Megawatt zendvermogen.
Achter deze mogelijke aankoop en een geschat investeringsbedrag van 35 miljoen dollar, zat de naam van George Soros en de Amerikaanse bank Goldman Sachs. Beiden hebben een zeer discutabele reputatie. De media besteedden daar destijds weinig aandacht aan, maar na 20 jaar is het tijd voor een kritische beschouwing.
Foto van de tentoonstelling in het zendergebouw: Een deel van de oude situatie met de 200 m hoge zendmasten.
Wonen in Radio Kootwijk
Het kan, wonen in ‘Radio Kootwijk’. Het dorpje verstopt op de Veluwe ten zuiden van Apeldoorn dankt haar naam aan de Nederlands eerste grote zendstation. Veel van de oudere inwoners zijn oud-medewerkers van het zendstation en dus van PTT/KPN. Het 37 huizen tellende dorp bood in de ’20-er jaren van de vorige eeuw, toen het zendstation werd gebouwd, onderdak aan zo’n 200 medewerkers van de toenmalige PTT.
Op een koude winterdag in 1929 werd via de zenders op het Veluwse zand voor het eerst spraakcontact gelegd met Nederlands Indië. Tot dat moment vond communicatie plaats via zeepost en telegraaf.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog zouden de Duitsers het zendstation bezetten en inzetten voor communicatie met hun gevreesde onderzeebootvloot. Toen de Duitsers zich aan het einde van de oorlog uit de voeten moesten maken, zijn de 200m hoge zendmasten opgeblazen. Een kwam er op het zendgebouw terecht, die door haar constructie van gewapend beton er wonderwel goed vanaf kwam.
De Duitsers vernielden veel zendapparatuur en namen delen mee. Enkel jaren na de oorlog zouden deze zenderonderdelen in het door het Russiche Rode Leger bezette Oost-Duitsland weer worden teruggevonden en door de Russen terugbezorgd aan de Nederlandse autoriteiten.
De zenders zwijgen
Eind ’80-er jaren van de vorige eeuw valt het doek. Communicatie via satellieten had het werk overgenomen, met betere en meer betrouwbare verbindingen. De laatste van de 200 meter hoge masten wordt in 1980 geveld. De dorpsbewoners kijken op een veilige afstand toe als het laatste teken van ‘hun’ Radio Kootwijk uit de Veluwse horizon verdwijnt. ‘Het gaf een enorme dreun’, weet een dorpsbewoner zich na 36 jaar nog te herinneren. In maart 1999 wordt het park definitief haar zendfunctie ontnomen en resteert een monument uit de Nederlandse radiogeschiedenis.
Toch lijkt het er op dat het zendstation nog niet helemaal ten einde is. KPN dat sinds de sluiting van de zenders op zoek is naar kopers maakt in 1996 bekend dat er een mogelijk geïnteresseerde is: ‘Delta Radio‘. Delta moest een op Engeland gerichte popzender worden. Om in Engeland goed te kunnen worden ontvangen zouden vier 320m hoge zendmasten worden geplaatst, vier Eiffeltorens dus. Het zendvermogen van deze langegolf-zender zou maar liefst 10 Megawatt gaan bedragen. Een zendvermogen dat ongebruikelijke hoog was. Nog opmerkelijker dan het plan zelf waren de belangstellende partijen: de Amerikaans ‘zakenman’ George Soros en de Amerikaanse zakenbank ‘Goldman Sachs’, beide met malversaties en ‘politieke agenda’s’ in verband gebracht.
Wie zijn Soros en Goldman Sachs
Wie op internet op ‘George Soros‘ zoekt, kan de hele dag blijven lezen. Soros’ vermogen wordt geschat op zo’n 25 millard dollar. In het kielzog van het Amerikaanse leger koopt hij ondermeer ‘stilgevallen’ mijnen (koper bijv.) op. Tegen een ‘inkoopsprijzen’, het is immers in bezet gebied.
Ook sponsorde hij de campagne om Oekraïne in de EU en NAVO te krijgen. Het oosten van Oekraïne is immers zeer interessant voor liefhebbers van grondstoffen.
De tevens Amerikaanse Goldman Sachs is de bank die bekend staat als de meest ‘intellectuele bank’ vanwege het voortdurend bij concurrenten wegkopen van de beste rekenmeesters, kwam in opspraak bij de financiële crisis in Griekenland. Daar zou de bank een belangrijke destabiliserende rol bij hebben gespeeld.
Waarom waren uitgerekend deze twee partijen geïnteresseerd in de restanten van de Nederlandse radio-geschiedenis?
Een bewoner over de plannen van Soros
Een bewoner van het dorp Radio Kootwijk kijkt terug op deze geschiedenis. ‘Het was vreemd dat een Engelse popzender zich op de Veluwe zou vestigen. Waarom niet in Engeland?
Wij wisten van ene meneer Soros. Maar ik kende de man niet. Ook opvallend dat het Ministerie van Defensie de komst van een Engelse popzender verdedigde. Waarom?
De zender had een erg groot bereik. Het kon makkelijk tot ver in Oost-Europa worden beluisterd. We hebben het nooit kunnen bewijzen maar ik vermoedde persoonlijk dat er meer moest zijn. Ik dacht eerder aan een spionage of propaganda-zender.
Die Soros dacht zeker dat we gek waren. We hebben als bewoners lang gestreden.’ Er werden zelfs vragen in de Tweede Kamer gesteld. ‘Wij stonden lang alleen. Tot de uitspraak van de Raad van State.’
In 2001 kwam het verlossende woord van de Raad van State: de natuurlijke setting verhindert het plaatsen van 4 Eiffeltoren-hoge zendmasten.
Soros had gedurende de 5 jaar durende juridische procedures allang zijn oog laten vallen op open zee, voor de kust van Zeeland. Maar ook daar ontstonden protesten en bezwaren van de Nederlandse regering. De programmering was volgens sommigen vaag en rommelig. Na 2000 is nooit meer wat van ‘Delta Radio’ vernomen.
Hoe serieus is het vermoeden over de verborgen agenda van Soros?
Van Soros kan veel worden gezegd, maar hij is nog niet eerder betrapt op betrokkenheid bij de muziekwereld. Deze miljardair staat bekend om zijn talrijke politieke activiteiten. Naast handel in grondstoffen (vaak in door het Amerikaanse leger bezette gebieden), is hij financier van de online krant The Huffington Post, financierde hij talrijke politieke ‘projecten’ die de Amerikaanse belangen dienden. Daarbij worden genoemd een campagne tegen Servië, steun voor het Europese lidmaatschap van Turkije en de AKP, de partij van president Erdogan. Hij steunde volksopstanden in Georgië en Oekraïne (Euromaidan) en de campagne voor toetreding van Oekraïne tot de EU. De ‘Open Society Foundations’ is een platform dat ‘onafhankelijk’ zijn politieke ambities vertegenwoordigt.
Sommigen noemen hem een ‘links gevaar’, anderen zien hem meer als een ‘rechts gevaar’.
Links of rechts, als Soros zich interesseert voor een project zijn politieke agenda’s nooit ver weg.
Vreemd blijft het ook dat een op Engeland gerichte popzender zich op de lange golf manifesteert. De geluidskwaliteit is beroerd, zeker omdat iedereen ook al in 2000 aan FM-kwaliteit gewend was. Na de ’70-er jaren had vrijwel niemand meer belangstelling voor de lange golf.
En gericht op Engeland, het land dat meer popzenders heeft dan Nederland koeien. Het lijkt er meer op dat het zendbereik tot in Engeland ook goede ontvangst tot ver in Oost-Europa moest garanderen. Het deel van Europa waarvoor de Hongaars-Amerikaanse Soros tot op heden veel politieke ‘belangstelling’ heeft getoond.
De strijd tegen ‘Delta Radio’, kan wel eens onbedoeld een strijd tegen een dubieuze politieke agenda zijn geweest. En als, zoals de bewoner stelde, Defensie het plan van een ‘popzender’ verdedigde, zijn er forse vraagtekens te plaatsen bij dit merkwaardige stukje extra radio-geschiedenis van ‘Radio Kootwijk.’
De toekomst van Radio Kootwijk
Velen hebben, naast de opmerkelijke Soros, hun oogje al een keer laten vallen op het gebouw. Maar uiteindelijk heeft geen enkel plan het gehaald. De bewoners van Radio Kootwijk en andere voorvechters van het monument, hebben altijd behoud van het erfgoed nagestreefd. Inmiddels worden stap voor stap meer omliggende panden in oude luister hersteld, waaronder een oude schuilkelder.
Gelukkig heeft Staatsbosbeheer zich over de toekomst van het gebied en de panden ontfermd. Het is daarmee weer eigendom van de gemeenschap, veilig tegen aankoop door dubieuze belangstellenden.